ΜΠΟΛΕΚ & ΛΟΛΕΚ
Στο 902 σχολιάστηκε η πιο κάτω φράση του Αλέξη Τσίπρα στη Βουλή:"Εκπέμψατε παρανόμως και από ιδιωτικό στούντιο ένα πειρατικό σήμα, που εκθέτει τη χώρα διεθνώς, με αισθητική που παραπέμπει στα κανάλια της Σοβιετικής Ένωσης της δεκαετίας του 1970 και στα κινούμενα σχέδια του Μπόλεκ και Λόλεκ."
Το επίκεντρο του σχολιασμού ήταν η απαξία των πολωνικών κινουμένων σχεδίων -- τα οποία παρεμπιπτόντως θυμάται η γενιά μου, αλλά μάλλον δεν πρόλαβε ποτέ ο Τσίπρας. Αλλά νομίζω ότι ο εστιασμός αυτός είναι λανθασμένος. Δεν είναι η αναφορά στον Μπόλεκ και τον Λόλεκ το ενδιαφέρον στοιχείο της τοποθέτησης αλλά η αναφορά σε "αισθητική" της ΕΣΣΔ (δεκαετίας 1970, λέει ο Τσίπρας).
Αλλά ποια είναι η "αισθητική της ΕΣΣΔ" και τι γνωρίζει για αυτήν ο Αλέξης Τσίπρας;
Andrej Tarkovsky, Stalker, 1979
Η απάντηση είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας και η συντριπτική πλειοψηφία όσων τον ακούν δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για το τι σημαίνει η φράση, και, περαιτέρω, δεν έχουν και το παραμικρό ενδιαφέρον για να μάθουν τι θα μπορούσε να σημαίνει.
Δηλαδή, ότι η φράση δεν έχει απολύτως κανένα πραγματολογικό περιεχόμενο, είτε για τον φορέα της είτε για τους αποδέκτες της.
Αλλά υπό μια άλλη και προσεκτικότερη οπτική, αυτό δεν είναι εντελώς ακριβές.
Η φράση έχει ένα πραγματολογικό περιεχόμενο, μόνο που αυτό δεν έχει καμία αντικειμενική σχέση με την ΕΣΣΔ.
Sergei Solovyov, Εκατό μέρες μετά την παιδική ηλικία, Αργυρή Άρκτος για την καλύτερη σκηνοθεσία, Φεστιβάλ Βερολίνου, 1974
Όταν ο κύριος Τσίπρας αναφέρεται σε "αισθητική της ΕΣΣΔ κατά την δεκαετία του 1970" αναφέρεται στην πραγματικότητα --και εν (όχι και τόσο) κρυπτώ-- στην αισθητική της χούντας στην δική του πατρίδα. Αυτή είναι η μόνη αισθητική την οποία γνωρίζουν οι ακροατές του, και η μόνη που έχει κάποια σχέση με την ελληνική τηλεόραση το 2013. Όσο για το τι γνωρίζει ο κύριος Τσίπρας, αυτός δεν γνωρίζει καν ποιος έγραψε το "Δόγμα του σοκ", και η αντίληψή του για την ελληνική χούντα δεν μπορεί να ξεπερνά την ανάλυση της "έξυπνης μεταπολιτευτικής αριστεράς" σύμφωνα με την οποία...η χούντα ήταν μια κάποια (κιτς) αισθητική.
Αλλά για αυτόν ακριβώς τον λόγο, επειδή δηλαδή ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί παρά να αναφέρεται στην τηλεόραση της δικτατορίας των συνταγματαρχών, η σε δεύτερο επίπεδο αναγωγή της φράσης δεν είναι άλλη παρά η σύγχυση της δικτατορίας του προλεταριάτου με την δικτατορία της αστικής τάξης, δηλαδή η αναγωγή ΕΣΣΔ=χούντα του Παπαδόπουλου και του Τομ Πάπας.
Η γκροτέσκα αυτή εξίσωση έχει κάτι ακαταμάχητα "λογικό" για τον Έλληνα μικροαστό, μόνο που αυτή η "λογική" είναι εντελώς υποσυνείδητη, κάτι σαν τη λογική των ονείρων. Για τον μικροαστό αυτόν, η "δικτατορία των αγορών" είναι απλώς μια άλλη μορφή της δικτατορίας του προλεταριάτου, γιατί η συντριβή του από τα πάνω είναι ταυτόσημη με την χειραφέτηση των από κάτω του. Για τον μικροαστό στον οποίο απευθύνεται εντελώς συνειδητά ο κύριος Τσίπρας, δηλαδή τον αντιδραστικό μικροαστό, η μεγαλοαστική τάξη και η εργατική τάξη είναι απλώς οι δύο πόλοι που απειλούν την περιώνυμη "αυτονομία" του. Γι αυτό και οι δικτατορίες τους είναι το ίδιο επαχθείς και απεχθείς, το ίδιο "αντιδημοκρατικές". Η παράλογη λογική των περί "σοβιετισμού" αναφορών σε ό,τι αφορά την ακραία εκμεταλλευτική Ελλάδα, μια από τις πιο στυγνά εκμεταλλευτικές κοινωνίες της Ευρώπης, είναι βασισμένη σ' αυτή την εξίσωση της χειραφέτησης της εργατικής τάξης με την δικτατορία των μονοπωλίων.
Nikolai Repin, Αυτοπροσωπογραφία, 1970
Κατά βάση, όταν αναφερόμαστε στη βλακεία ως το αντικειμενικό στίγμα της σημερινής ελληνικής κοινωνίας αναφερόμαστε σ' αυτήν ακριβώς την επιμονή αναγωγής του ενός στο άλλο. Γιατί αυτή η αναγωγή δεν είναι απλώς το θεμέλιο της νοητικής τυφλότητας και της ανικανότητας στοιχειωδών διακρίσεων χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να υπάρξει πολιτική σκέψη και σκέψη εν γένει, είναι επίσης το περίστροφο της εθελούσιας αυτοκτονίας των μικροαστών για χάρη των μονοπωλίων.Αυτή την αυτοκτονία προωθεί ασμένως και νομιμοποιεί υψηλοφρόνως ο κύριος Τσίπρας και όχι κάποια κρίση επί της ποιότητας των πολωνικών κινουμένων σχεδίων Μπόλεκ και Λόλεκ.