Πάλι ο Τόμας Μπέρνχαρτ μπροστά μου. Η «Αυτοβιογραφία» του. Ο θαυμασμός μου για αυτόν τον άνθρωπο είναι μεγάλος. Τώρα πια για τον άνθρωπο, όχι για τον καλλιτέχνη. Αυτό μοιάζει δευτερεύον, ουτως η άλλως είμαι … γκρούπι του εδώ και καιρό!
Δεν θυμάμαι την «Άυτοβιογραφία» του, είμαι όμως σίγουρος ότι την είχα διαβάσει, τουλάχιστον κατά ένα μέρος, μετά το πρώτο βιβλίο του που διάβασα, «Τους Παλιούς Δασκάλους». Με φοβίζει, που ξεχνώ τόσο πολύ, τόσα πολλά και σημαντικά για μένα. Και η «Αυτοβιογραφία» είναι σημαντική, είναι αυτό που λένε ένα μάθημα ζωής. Η «ανάσα» του μου κόβει την ανάσα. Όμως δεν μπορώ να τον ανεχτώ σε μεγάλες δόσεις, αυτόν το γραφέα, τον πίνω γουλιά γουλιά, δεν αντέχω το βάρος του. Είναι «δύσκολος» όπως δύσκολη και γεμάτη τρομερές αποφάσεις/αποβάσεις ήταν η ζωή του, με την έννοια της βούλησης, της εκλογής ζωής και κανόνων ζωής και ανθρώπων, με τον πιο ενσυνείδητο η πιο καλά, φωτισμένο τρόπο και γι` αυτό αμείλικτα φωτεινό.
Ζηλεύω. Ζηλεύω ακόμα και της ατυχίες του η μάλλον τις καταστροφές του. Δύσκολο να περιγράψω τι είναι για μένα ο Τ.Μ. δύσκολο να περιγράψω το συναίσθημα μου, εκτός από τη ζήλεια για το μεγάλο σθένος, την ηθική αντοχή, που οδήγησε αυτός ο ίδιος τη ζωή του προς την ενσυνειδησία. Ναι είμαι πολύ λίγος και καλά θα κάνω να αποφεύγω τέτοιες επονείδιστες συγκρίσεις…
Εδώ, ζώντας στις συνθήκες της διάλυσης, στις προϋποθέσεις του τέλους που πλησιάζει που ήταν χειροπιαστό, ένοιωθα ολόιδιος με εκατοντάδες, χιλιάδες, και εκατομμύρια ανθρώπους, ήμουν εντελώς λογικά προετοιμασμένος, γι` αυτό και φυλαγμένος, όπως πρέπει να διαβλέψω τώρα. Πως λοιπόν ισα-ισα εγώ διαφέροντας από τα εκατομμύρια άλλους που χαθήκαν στον πόλεμο και μετά το πόλεμο ως επακόλουθο του πόλεμου, επιτρεπόταν να έχω δικαίωμα να γλυτώσω, είχα πιστέψει πως ναι γλίτωσα λόγω των λεγομένων ευτυχών συγκυριών, τώρα όμως το τέλος της ζωής με τσάκωσε στη γωνιά μου, στη γωνία με πρόφτασε με ξετρύπωσε και με προσάρτησε. Αποδέχτηκα το γεγονός αυτό και ανάλογα έπραξα. Ξαφνικά δεν του αντιστεκόμουν, δεν επαναστατούσα εναντίον του, δεν σκαφτόμουν να ξεγελάσω την καινούργια δυστυχία. Υπακούοντας σε μια σαφή μέχρι καταπλήξεως λογική, υπέκυψα και παραιτήθηκα και υποτάχτηκα.
Αυτοβιογραφία : ΜΠΕΡΝΧΑΡΝΤ ΤΟΜΑΣ /Μετάφραση: ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΟΜΑΝΑΣ/ ΕΚΔ.ΕΞΑΝΤΑΣ
17/11/11
Έρχεται κάποια στιγμή που βλέπουμε τελείως καθαρά όλους εκείνους που μας περιστοιχίζουν και ξαφνικά τους μισούμε και τους αποφεύγουμε ή συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, κι αυτό επειδή μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα βλέπει ο ένας άνθρωπος τον άλλον άνθρωπο πάρα πολύ καθαρά, οπότε αποτραβιέται οριστικά από κοντά του. Επί ολόκληρες δεκαετίες πίστευα πως δεν θα μπορούσα να ζήσω μονάχος, πως όλος αυτός ο κόσμος μού ήταν απαραίτητος, ενώ στο βάθος δεν μου ήταν καθόλου απαραίτητος, μπόρεσα να ζήσω και χωρίς αυτόν. Οι άνθρωποι έρχονται κοντά σου απλώς για να εκτονωθούν, για να σε φορτώσουν όλη τους την αθλιότητα, όλα τους τα βάσανα, αλλά και τη βρωμιά που τα συνοδεύουν. Εμείς πιστεύουμε πως, αν τους καλέσουμε κοντά μας, εκείνοι θα μας φέρουν κάτι ευχάριστο, κάτι ανανεωτικό, όμως συμβαίνει το αντίθετο: έρχονται και μας παίρνουν ό,τι έχουμε και δεν έχουμε. Μας στριμώχνουν σε κάποια γωνιά του ίδιου μας του σπιτιού, απ’ όπου είναι αδύνατον να ξεφύγεις και μας ξεζουμίζουν με τον πλέον αδίστακτο τρόπο έως ότου δεν μείνει τίποτα μέσα μας ή μάλλον μόνο μια έντονη αηδία για το άτομό τους. Στο τέλος φεύγουν κι εμείς μένουμε μονάχοι με όλη μας τη φρίκη. Όταν τους καλούμε να μας επισκεφτούν, είναι σα να φέρνουμε τους βασανιστές μας μέσα στο ίδιο μας το σπίτι, όμως δεν έχουμε άλλη εκλογή από το να καλούμε πάντοτε αυτούς που κυριολεκτικά μας ξεγυμνώνουν και όταν στο τέλος στεκόμαστε ολόγυμνοι μπροστά τους εκείνοι μας περιγελούν. Όποιος σκέφτεται μ’ αυτό τον τρόπο, δεν πρέπει φυσικά να απορεί που σιγά σιγά απομονώνεται εντελώς από τον έξω κόσμο, που κάποια μέρα βρίσκεται εντελώς μόνος, με όλες τις συνέπειες που έχει ένα τέτοιο γεγονός. Μια ζωή λέμε πως ξανά και ξανά πως θα τραβήξουμε τη γραμμή του τέλους, αν και ξέρουμε πως δεν είμαστε σε θέση να το κάνουμε.
Όταν μας έχει βρει κάποια αρρώστια, προσέχουμε πόσο θορυβώδεις είναι οι άνθρωποι και πόσο ασυναίσθητα θορυβούν. Οι άνθρωπο είναι χυδαίοι και εκχυδαΐζουν τα πάντα. Κάνουν θόρυβο όταν ξυπνάνε, κάνουν θόρυβο όπου κι αν βρεθούν, κάνουν θόρυβο κι όταν παν να κοιμηθούν. Επιπλέον μιλούν δυνατά και ασταμάτητα. Είναι τόσο απασχολημένοι με τον εαυτό τους, που δεν προσέχουν διόλου ότι όσα λένε ή κάνουν πληγώνουν τους άλλους, τους αρρώστους, όλους εκείνους που είναι σαν εμένα. Έτσι, μας στριμώχνουν σιγά σιγά στο περιθώριο, μέχρι που δεν μας παίρνει κανένας είδηση ότι υπάρχουμε. Αλλά κι ο κάθε άρρωστος αποσύρεται στο δικό του περιθώριο. Γιατί η κάθε ζωή, η κάθε ύπαρξη, ανήκει αποκλειστικά σε έναν και μοναδικό άνθρωπο, και κανείς άλλος δεν έχει το δικαίωμα να εκτοπίσει, να απωθήσει, να εξωστρακίσει από τη ζωή τον άνθρωπο αυτόν. Εμείς φεύγουμε έτσι κι αλλιώς από μόνοι μας, ανήκει κι αυτό στα δικαιώματά μας.
Τόμας Μπέρνχαρντ, Μπετόν, εκδ. Εστία, 1996, μτφ. Αλέξανδρος Ίσαρης,
ΚΑΙ ΕΔΩ>>> www.bookpress.gr/diabasame/xeni-pezografia/thomas-bernhard
